Zygmunt Tołpyho

Zygmunt Tołpyho (1877-?), pierwszy komendant Powiatowej Policji Państwowej w Płocku. Dobry policjant i gorliwy obrońca Płocka, ale również awanturnik i konwertyta. Urodził się w powiecie mścisławskim w guberni mohylewskiej i tam został ochrzczony. Chociaż „Kurjer Płocki” nr 273/1921 broni katolickiego wyznania Tołpyhy, to Adam Łaszczewski w swojej historii płockiej policji podaje, że komendant przeszedł na mariawityzm. W 1909 został komisarzem policji w Tule i odtąd, z przerwami, służył w policji, trafiając w 1919 roku do Płocka. Wytrwał podczas całej akcji najazdu bolszewickiego na miasto na stanowisku, krzepiąc swym spokojem podwładnych mu funkcjonariuszy. Po opuszczeniu Płocka przez bolszewików zadbał o przywrócenie porządku w mieście oraz o ukaranie wszystkich, którzy współpracowali z najeźdźcą. Otrzymał za to wszystko awans na nadkomisarza z dn. 1 września 1920 roku, a później Krzyż Virtuti Militari. Z Płocka wyjechał w 1922 roku, jednak na kolejnym posterunku – w Wilnie zaplątał się w nadużycia. Pomogli bracia-mariawici. Powrócił z żoną i dwoma synami nad Wisłę, gdzie znaleźli zatrudnienie w klasztorze. Wkrótce jednak wybuchł skandal, gdyż żona Zygmunta Janina „nie dała się zwieść zalotom” jednego z braci. Dalsze losy Zygmunta Tołpyhy są na chwilę obecną nieznane.

Adam Łaszczewski, Płocka policja okresu międzywojennego, Płock 2018

Grzegorz Gołębiewski, Płock 1920, Warszawa 2018

„Kurjer Płocki” nr 273/1921, s. 2-3