Mjr Janusz Mościcki

Mjr Janusz Mościcki (1898-1964) urodził się we wsi Łukowo, k. Makowa Mazowieckiego. Ożenił się z Marią, córką tkacza. Miał zaledwie 22 lata, kiedy został dowódcą obrony Płocka. „Panowie, nie mam już kim dowodzić jednak mostu nie przejdę [nie cofnę się w stronę Radziwia]”, powiedział na jednej z narad sztabowych. Został odznaczony orderem Virtuti Militari i Krzyżem Walecznych.  Umarł w Łodzi  jako księgowy.

3 sierpnia 1920 roku został mianowany dowódcą przedmościa płockiego. Sytuacja wojenna wokół Warszawy i na Mazowszu Północnym była krytyczna. Wobec  narastającego zagrożenia podjął wraz z Florentynem  Zapaśnikiem decyzję budowania okopów wokół północnych krańców Płocka. Pracami fortyfikacyjnymi kierował kpt. Albert de Bure z Grupy Fortyfikacyjnej nr 10, mając do pomocy licznych cywilów. Mościcki podczas obrony Płocka wykazał się zdolnościami organizatorskimi i wielką odwagą. Potrafił mobilizować ludzi i powstrzymywać ich przed ucieczką na lewy brzeg Wisły.  Andrzej Grzymała-Siedlecki pisał o nim: „W takich chwilach okazuje się, czy oficer ma w sobie geniusz dowództwa, czy go nie ma. Major Mościcki w przeciągu jednej minuty konstruuje plan polegający na pospiesznym wykonaniu prowizorycznych barykad w centrum miasta i obronie ich do nadejścia posiłków.(…) „Nie lubi dużo mówić. Albo bąka, albo mruczy. Bez bitwy jest znudzony, a kiedy jest znudzony bywa zły.”

Po wojnie obrońca Płocka jako inwalida wojskowy (z powodu odniesionych wcześniej ran) został skierowany na stanowiska Kontrolera Gospodarczego w Dowództwie Okręgu Generalnego WP w Łodzi, potem pracował jako księgowy.  Brał udział w obronie Warszawy w 1939 roku, jednak nie trafił do niewoli.  Po krótkim epizodzie w LWP (zakończonym w 1948 roku w stopniu podpułkownika) wrócił do zawodu księgowego.

Źródło: Grzegorz Gołębiewski, Podpułkownik Janusz Mościcki – oficer WP (1920-22) i LWP (1945-48), „Notatki Płockie” 2007 nr 3, s. 27-35